İstanbul Serbest Mimarlar Derneği tarafından Kalebodur sponsorluğunda gerçekleşen Mimarlar Bu Ay Neyi Konuşuyor? toplantısına Ali Artun konuk oldu. İstanbulSMD Başkanı Ersen Gürsel, yaptığı açılış konuşmasının ardından sözü Artun’a bıraktı.
Ali Artun konuşmasına, günümüzde emlakla sanat arasında gelişen mahrem ilişkilere değinerek başladı. Gün geçtikçe bu ilişkilerin daha da şiddetlendiğini, emlakla sanatın birbirini soğurdunu ve bunların sonucunda her ikisinin de varlığının son bulduğunu söyledi. İkinci Dünya Savaşı sırasında avangart öncüsü pek çok sanatçının Avrupa’dan Amerika’ya göç ettiğini, Avrupalı sanatçıların Amerikalı sanatçılarla içli dışlı olduğunu anlatan Artun sonrasında sanatçıların birbirleri arasındaki etkileşimlerine ve soyut ekspresyonizmin doğuşuna değindi.
Paris’in modernlikle birlikte sanatını Floransa’dan aldığı gibi, sonradan sanatın merkezi haline gelen ve bu özelliğini sürdüren New York’un da bunu Fransa’dan aldığını söyledi. Soyut ekspresyonizmin evrensel olmasının arka planında Amerika’daki emlak piyasasını büyük ölçüde harekete geçirdiğini ve sonrasında emlağın, sanatı markalaştırdığını, örgütlediğini ve pazarladığını, İstanbul’da ise son 10 yılda bunun tam tersinin yaşandığını anlattı. Yani sanat bu kez emlak piyasasının örgütlenmesideki başrol olarak karşımıza çıkıyor. Pek çok güncel emlak projesinin müşterilerine sunduğu sanatla yaşam komplekslerine ve sloganlarına değinen Ali Artun “AVM’lerin kendilerini yaşam merkezleri, bizim hayatımızın merkezleri olarak tanıtması bana çok vahim geliyor” dedi. “Sanatla hayatın birleştirilmesi çok kutsal bir hadise. Bu en başından beri insan ütopyalarının hayali ve ütopyalar insanların bütün hayatlarını yaratıcı yetilerini gerçekleştirmeye harcayıp, herkesin birer sanatçı olarak hayatlarını sürdürme hayallerini dile getiriyor. Ve tüm bu sloganların altında aslında bu türde bir alt mesaj gizli. Bu ütopyalarda sanatın hayata hakim olduğu fakat günümüzde sunulan yaşam tarzlarında hayatın sanata egemen olması ve sanatı parçalaması söz konusu.”
Sanat-hayat-emlak söyleminde emlakla sanatı, AVM’yi ve modayı birleştiren temel kavramın lüks olduğunu söyleyen Artun lüksün artık ihtiyacın, faydanın ötesine geçtiğine işaret etti. Bu bağlamda sanatın nihai bir tüketim nesnesi olduğunu ve sanatın kendisinden başka bir işlevi veya yararının olmadığını söyledi. AVM’lerdeki lüks mağazalar moda-sanat-emlak bileşiminin bir anıtıdır diyen Artun, günümüzde sanat eserleri hisselerinin satıldığına, eserlerin hiç görücüsüne çıkmadan nasıl sürekli el değiştirdiğine, emlak gibi sanatın da amacını gerçekleştiremediğine dikkat çekti. Sanat emlak sarmalının etkin olduğu bir başka alanın ise kentsel dönüşüm olduğunu, imalathanelerin sanatçı atölyelerine dönüştürülmesiyle bunun ilk kez New York Soho’da başladığını anlatan Ali Artun konuşmasının ardından izleyicilerin sorularını yanıtladı.
