Gümüşyan Konağı Restorasyonu

Amasyalı bir aile olan İbranosyanlar, 19.yy ortasından 20.yy başlarına kadar tekstil alanında faaliyet göstermiş ticari ve üretim kuruluşudur. Yeprem İbranosyan’ın 1890’lı yıllarda İstanbul’a yerleştiği, aynı dönemde ticari bir ofis ve kumaş deposu kurduğu biliniyor. 1896 sonrasında da ailece İstanbul’a taşınmışlar ve Maruke İbranosyan ile birlikte İbranosyan Kardeşler Ticaret Evi’ni kurmuşlar. Anadolu’da yaklaşık 50 şubede beşbinden fazla Ermeni aileye iş olanağı sağlamışlar. Ancak I. Dünya Savaşı sırasında şirketin tüm şubeleri kapatılmış. Kardeşlerin ölümünden sonra tüm mal varlığı açık arttırmayla satılmıştır. Günümüzde mülkiyeti Beyoğlu Ohannes Gümüşyan Ermeni Kilisesi Vakfı’na aittir.

Taban alanı brüt 150 m2 olan yapıda bodrum kat, zemin kat, cumbalı 1.kat, cumbalı ve balkonlu 2.kat olmak üzere 4 katta toplam 600 m2 bulunmaktadır. Bu katlara ek olarak en üst kotta yer alan üzeri açık 150 m2 büyüklüğündeki terastan tarihi yarımadayı, boğazın Marmara denizi bağlantısını ve şehrin Barbaros Bulvarı aksındaki silüetini görmek mümkündür.

Mermer kolonlarla tariflenen ana giriş cephesini ve arka cepheyi kuşatan, bütünüyle aynı kotta kullanılabilecek bir bahçesi bulunmaktadır. Servis girişi olarak da kullanılabilecek mutfak kapısı doğrudan yolla bağlantılıdır. Ayrıca, yoldan bağımsız girişi olan 20 m2 dükkan da yapıya aittir.

Yapının duvarlarında dolu tuğla ve 15cm kalınlığında malta taşı kaplama malzemesi olarak kullanılmıştır. Bodrum kat ve 2.kat tavanlarında volta döşeme tekniğiyle döşemeler oluşturulmuştur. Zemin kat ve 1.katta ise tavanlar ahşap kirişlerle teşkil edilmiştir. Restorasyon aşamasında bodrum kat duvarları aslına uygun şekilde tamamlanmış ve gerekli yerlerde güçlendirmeler yapılmıştır. Benzer şekilde ahşap döşeme kirişlerinde de ek bağlantılarla güçlendirmeler yapılmıştır.Teras ve balkon döşemelerinden akan sularla yıllar içinde yıpranan yapının terası, 1950’li yıllarda ahşap çatı ile kapatılmıştır. Sonradan yapılan bu çatının ağırlığıyla taş cephe kaplamalarında bozulmalar meydana gelmiştir. Restorasyon aşamasında çatı sökülmüş ve özgün detaylarıyla taş parapetler yapılmıştır.

Restorasyon öncesinde yapının sadece zemin katındaki iki odasının tavan resimleri görünür durumdadır. Uygulama aşamasında yapılan raspalarla, her katta duvar ve tavan resimleri ortaya çıkarılmıştır. Bu resimler kuru sıva üzerine yapılmıştır. Duvar resimlerinin kompozisyonlarında benzerlikler olmasına rağmen bezemeler birbirinden farklıdır. Tavanlarda ise farklı kompozisyonlar uygulanmıştır. Bezemelerde kullanılan motifler, kompozisyon üslup ve teknikleri II. Abdülhamit döneminde (1876-1909) yapıldığını göstermektedir. Duvar resimlerinin restorasyonunda eksik desenler tamamlanmadan olduğu gibi bırakılmış, sadece eksik sıvalarla birlikte kompozisyonun algılanabilmesi için gerekli konturlar tamamlanmıştır.

Proje Adı: Gümüşyan Konağı Restorasyonu

Proje Yeri: Beşiktaş/İSTANBUL

Proje Ofisi: ROTA MİMARLIK, HS MİMARLIK

Rölöve-Restitüsyon-Restorasyon Projeleri: Çiğdem Eren

Rölöve-Restitüsyon-Restorasyon Tadilat Projeleri: Hayriye Sözen, Yeşim Bakırküre

Yardımcılar: Hüseyin Erman Soyman, Sercan Gül, Gamze Altın, Tolga Korkmaz

Elektrik Mekanik Projeleri: MEP Mühendislik

Proje Yöneticisi: Hayriye Sözen

Danışman: Erkan Işık (Restorasyon), Hayri Fehmi Yılmaz (Sanat Tarihi), Ahmet Vefa Çobanoğlu (Sanat Tarihi), Celal Erdem (Statik), Serkis Delgi (Mekanik), Uğur Arıcan (Elektrik)

Duvar Resimleri Projesi: Battal Etlik, Elif Demiralev

Peyzaj Projesi: Nihan Musdal

Fotoğraflar: Emre Dörter

İşveren: Alp Oral Kurt

Ana Yüklenici: ADA YİYECEK İÇECEK VE TURİZM HİZMETLERİ TİC.LTD.ŞTİ

Alt Yüklenici: HS MİMARLIK

Şantiye Yöneticisi: Hayriye Sözen, Yeşim Bakırküre

Şantiye Koordinasyonu: Barış Keleş

Elektrik Tesisat: Ayhan Akbaşoğlu - Akay Elektrik

Mekanik Tesisat: Nail Daşdemir

Yapı Uygulamaları: Mümin Karaer, Namık Çınar, Abdullah Murat

Taş Cephe İşleri: Semih Özdemir, Cemil Çalışkan, Necati Karakuş, Sacit Miniğsar